پرامپت هوش مصنوعی چیست؟ همه چیز درباره AI Prompt

مهندسی پرامپت چیست؟

مهندسی پرامپت (Prompt Engineering) هنر و علم طراحی دستورات دقیق و بهینه برای هدایت مدل‌های هوش مصنوعی است. این مهارت در سال 2025 یک مزیت رقابتی مطلق به شمار می‌رود؛ چرا که به شما اجازه می‌دهد تا از ابزارهای هوش مصنوعی، نتایجی به مراتب دقیق‌تر، کاملا خلاقانه‌ و کاربردی‌ت استخراج نمایید.

در گذشته، کار کردم با نرم‌افزارها از طریق کلیک بر روی منوها و دکمه‌های از پیش تعریف‌شده انجام می‌گرفت اما امروزه، ما با سیستم‌هایی روبرو هستیم که زبان طبیعی انسان را درک می‌کنند. مهندسی پرامپت در حقیقت یک زبان مشترک جدید بین انسان و ماشین محسوب می‌شود. 

افرادی که قادرند دستور به هوش مصنوعی را به بهترین شکل انجام دهند، می‌توانند از پتانسیل کامل این فناوری استفاده کنند. این توانایی نه تنها بهره‌وری فردی را تا حد زیادی بالا می‌برد، بلکه مرزهای خلاقیت و حل مسئله را نیز جابجا کرده و در این راستا، یکی از مشاغل و مهارت‌های کلیدی آینده تلقی می‌شود.

اجزای یک پرامپت هوش مصنوعی موثر کدامند؟

یک پرامپت حرفه‌ای در اکثر موارد از چهار بخش اصلی تشکیل شده است:

نقش (Role)، وظیفه (Task)، زمینه (Context) و قالب (Format). استفاده از این چهارچوب، کیفیت خروجی‌های شما را به طرز چشمگیری متحول خواهد کرد.

• نقش (Role): در این بخش، شما برای هوش مصنوعی یک تخصص شخصیت یا هویت تعریف می‌کنید. این کار به مدل کمک می‌کند تا با دیدگاه و دانش مشخصی به درخواست شما پاسخ دقیقی دهد. برای مثال؛ بگویید تو یک متخصص در زمینه صنعت ماشین آلات هستی.

• وظیفه (Task): این قسمت، هسته اصلی پرامپت هوش مصنوعی شماست. لازم است به طور کاملا واضح و بدون ابهام مشخص کنید که از هوش مصنوعی چه می‌خواهید. مثلا، 5 ایده برای شعار تبلیغاتی یک برند ساخت ابزار صنعتی.

• زمینه (Context): اطلاعات پس‌زمینه، جزئیات ضروری و هرگونه محدودیت یا پیش‌فرضی را در این بخش ارائه دهید. هرچه زمینه غنی‌تر باشد، پاسخ مرتبط‌تر خواهد بود. به عنوان مثال، مخاطب هدف خود را مشخص کنید. بگویید لحن باید دوستانه و پرانرژی باشد یا کاملا تخصصی.

• قالب (Format): در نهایت، مشخص کنید که خروجی را در چه ساختاری می‌خواهید دریافت کنید. این کار تحلیل و استفاده از پاسخ را برای شما آسان‌تر می‌کند. به عنوان مثال، پاسخ را در قالب یک لیست شماره‌گذاری شده ارائه بده و برای هر شعار یک توضیح یک خطی بنویس.

در آخر، با ترکیب این چهار بخش با یکدیگر، یک دستور به هوش مصنوعی از یک درخواست ساده به یک بریف کاری حرفه‌ای تبدیل می‌گردد.

چگونه یک پرامپت واضح و مشخص بنویسیم؟

برای نوشتن یک پرامپت هوش مصنوعی که به بهترین نتیجه منجر شود، از کلی‌گویی پرهیز کنید و شفافیت را در اولویت قرار دهید. از زبان ساده و مستقیم استفاده کنید، جزئیات کافی ارائه دهید، از ابهام دوری کنید و حتی مشخص کنید چه چیزهایی را نمی‌خواهید.

نوشتن یک پرامپت مؤثر بیشتر از آنکه یک علم پیچیده باشد، یک مهارت مبتنی بر منطق و شفافیت است. چند نکته کلیدی برای افزایش وضوح پرامپت‌هایتان:

• از اعداد و ارقام استفاده کنید: به جای گفتن “چند ایده بده”، بگویید “5 ایده بده”. به جای “یک متن بنویس”، بگویید “یک متن 200 کلمه‌ای بنویس”.

• از پرامپت‌های منفی استفاده کنید: گاهی اوقات مشخص کردن چیزی که نمی‌خواهید، به اندازه مشخص کردن چیزی که می‌خواهید، اهمیت دارد. یک متن درباره فواید ورزش بنویس، اما از اشاره به کاهش وزن خودداری کن.

• وظایف پیچیده را بشکنید: در صورتی که یک درخواست بسیار بزرگ و پیچیده دارید، آن را به چند پرامپت کوچک‌تر و مرحله‌ای تقسیم نمایید؛ چرا که این کار به هوش مصنوعی کمک می‌کند تا روی هر بخش تمرکز بیشتری داشته باشد و نتیجه نهایی باکیفیت‌تر شود.

• مثال بزنید (Shot Prompting): در صورتی که می‌خواهید هوش مصنوعی یک سبک یا فرمت خاص را دنبال نماید، یک یا دو مثال کوتاه از ورودی و خروجی مطلوب خود در پرامپت جایگذاری کنید. این امر یکی از قدرتمندترین تکنیک‌های آموزش پرامپت نویسی است.

تکنیک‌های پیشرفته پرامپت نویسی برای نتایج بهتر در 2025

به منظور دستیابی به نتایج ایده‌آل، باید فراتر از اصول اولیه بروید. تکنیک‌های پیشرفته‌ای مانند تفکر زنجیره‌ای (Chain-of-Thought)، پرامپت چندمرحله‌ای (Multi-step Prompting) و خود-اصلاحی (Self-Correction) به هوش مصنوعی کمک می‌کنند تا استدلال کند، مسائل پیچیده را حل کرده و پاسخ‌های عمیق‌تری تولید نماید.

تفکر زنجیره‌ای

این تکنیک به ویژه برای مسائل ریاضی کاربرد دارد. با افزودن عبارتی مانند مراحل را گام به گام توضیح بده به پرامپت خود، شما هوش مصنوعی را وادار خواهید کرد تا فرآیند استدلال خود را نمایش دهد که این کار اغلب به پاسخ صحیح‌تری منجر می‌شود.

مثلا بگویید یک مشتری ماهانه 5 میلیون تومان برای تبلیغات هزینه می‌کند و بازگشت سرمایه (ROI) او 150٪ است. سود خالص او چقدر است؟ لطفا مراحل محاسبه را گام به گام توضیح بده.

پرامپت مبتنی بر مثال 

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، ارائه چند مثال از کاری که می‌خواهید انجام شود، یکی از راه‌های نتیجه‌بخش برای آموزش لحظه‌ای مدل محسوب می‌شود. شما به هوش مصنوعی الگوی مورد نظر خود را نشان می‌دهید و او از آن تقلید می‌کند.

برای مثال بخواهید لحن متن‌های زیر را از رسمی به دوستانه تغییر دهد:

بدینوسیله به استحضار می‌رساند جلسه آتی در تاریخ مقرر برگزار خواهد شد. 

(دوستانه): بچه‌ها، فراموش نکنید که جلسه هفته بعد سر وقت همیشگی برگزار می‌شه!

و حالا این جمله (جمله مدنظر) را تغییر بده: خواهشمند است گزارش مربوطه را تا پایان وقت اداری ارسال فرمایید.

تکنیک خود اصلاحی

این کار یک روش بسیار پیشرفته است. شما می‌توانید از هوش مصنوعی بخواهید ابتدا یک پاسخ تولید کند، سپس از او بخواهید که پاسخ خودش را نقد نموده و بر اساس آن نقد، نسخه بهتری را به شما بدهد.

از او بخواهید ابتدا یک پاراگراف درباره اهمیت مهندسی پرامپت بنویسید. سپس، پاراگرافی را که نوشت را از دید یک متخصص سئو نقد نماید و نقاط ضعف آن را بگوید. در نهایت، بر اساس نقدهای خودش، یک نسخه بهبودیافته ارسال کند.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله هوش مصنوعی گوگل | بررسی Google AI Overview و تغییرات جستجوی هوشمند 2025 را نیز مطالعه نمایید.

بهترین پرامپت‌ها برای تولید محتوا و سئو کدامند؟

بهترین پرامپت‌ها برای تولید محتوا و سئو، پرامپت‌هایی هستند که تمامی جزئیات لازم از جمله نقش، هدف، مخاطب، ساختار مقاله، کلمات کلیدی اصلی و فرعی و لحن را به طور کامل برای هوش مصنوعی روشن می‌کنند.

چگونه برای هوش مصنوعی مولد تصویر پرامپت بنویسیم؟

نوشتن پرامپت برای تولید عکس با ابزارهایی نظیر Midjourney یا DALL-E نیازمند یک رویکرد بصری است. برای این کار لازم است شما صحنه را با جزئیات دقیق توصیف کنید. بهترین پرامپت‌ها شامل توصیف سوژه، سبک هنری، ترکیب‌بندی، نورپردازی و حتی پارامترهای فنی دوربین هستند.

ساختار یک پرامپت حرفه‌ای برای تولید تصویر شامل موارد زیر است:

• سوژه اصلی (Subject): چه کسی یا چه شی‌ای در مرکز تصویر قرار دارد؟ جزئیات ظاهری، لباس، حالت چهره و فعالیت او را توصیف نمایدد.
• محیط و پس‌زمینه (Environment): صحنه در کجا اتفاق می‌افتد؟ جزئیات محیط را شرح دهید.
• نورپردازی (Lighting): نوع نورپردازی تأثیر شگرفی بر حال و هوای تصویر دارد. (مثال: Cinematic lighting, Soft volumetric light, Golden hour).
• سبک هنری (Style): سبک مورد نظر خود را مشخص کنید. (مثال: Photorealistic, Impressionism, Anime, Cyberpunk, 3D Render).
• ترکیب‌بندی و زاویه دوربین (Composition & Angle): زاویه دید را مشخص کنید. (مثال: Close-up shot, Wide angle shot, Low angle).
• پارامترهای فنی (Parameters): در ابزارهایی مثل Midjourney، می‌توانید پارامترهایی مانند نسبت تصویر (–ar 16:9) یا میزان استایل (–s 250) را اضافه نمایید.

مثال یک پرامپت عالی برای Midjourney

Photorealistic portrait of an old wise Iranian storyteller, with deep kind eyes and a long white beard, sitting in a vibrant traditional Persian bazaar, surrounded by colorful spices and carpets, cinematic volumetric lighting filtering through the roof, captured with a Canon EOS R5 and an 85mm f/1.2 lens, incredibly detailed, sharp focus, –ar 3:2 –style raw

سخن پایانی

پرامپت هوش مصنوعی فراتر از یک دستور ساده است؛ در واقع پرامپت نویسی یک زبان جدید برای تعامل با قدرتمندترین فناوری عصر حال حاضر است. تسلط بر مهندسی پرامپت به شما این امکان را می‌دهد که از یک مصرف‌کننده صرف هوش مصنوعی، به یک خالق و هدایت‌کننده تبدیل شوید. 

این مهارت در امسال و سال‌های پس از آن، نه تنها بهره‌وری شما را دگرگون ساخته، بلکه دروازه‌های جدیدی از خلاقیت و نوآوری را به رویتان می‌گشاید. به جای ترس از هوش مصنوعی، زبان آن را یاد بگیرید. شروع به تمرین کنید، با انواع پرامپت آزمایش کنید و با دستور به هوش مصنوعی، ایده‌های خود را به واقعیت تبدیل نمایید. همچنین شارژ کارتریج 78a را نیز ببینید.

سوالات متداول درباره پرامپت نویسی هوش مصنوعی

پرامپت هوش مصنوعی دقیقا چیست؟

پرامپت نویسی هوش مصنوعی یک دستور، سوال یا قطعه متنی بوده که به عنوان ورودی به یک مدل زبان بزرگ (LLM) یا سایر مدل‌های هوش مصنوعی داده می‌شود تا پاسخی تولید کند یا وظیفه‌ای را انجام دهد. کیفیت پرامپت عملا بر کیفیت خروجی اثرگذار است.

آیا یادگیری مهندسی پرامپت دشوار است؟

خیر. اصول اولیه مهندسی پرامپت بر پایه منطق، وضوح و خلاقیت استوار است و نیازی به دانش کدنویسی ندارد. هر شخصی می‌تواند با یادگیری ساختار اصلی یک پرامپت (نقش، وظیفه، زمینه، قالب) و تمرین، به سرعت مهارت خود را بالا ببرد.

تفاوت اصلی پرامپت برای ChatGPT و Midjourney چیست؟

در واقع، تفاوت اصلی در ماهیت خروجی آن‌هاست. پرامپت برای ChatGPT (متن‌محور) باید شامل دستورات منطقی، نقش، زمینه و ساختار متنی باشد ولی پرامپت برای Midjourney (تصویرمحور) باید شامل توصیفات بصری دقیق، نورپردازی، سبک‌های هنری، ترکیب‌بندی و جزئیات دیداری باشد.

طول ایده‌آل برای یک پرامپت چقدر است؟

هیچ طول ثابتی وجود ندارد. یک پرامپت خوب باید تا حد نیاز طولانی و تا حد امکان کوتاه باشد. هدف، ارائه تمام اطلاعات لازم برای دریافت یک پاسخ دقیق و کامل است. گاهی یک جمله کفایت می‌کند و گاهی یک پاراگراف کامل لازم است.

چگونه می‌توانم مهارت پرامپت نویسی خود را بهبود دهم؟

بهترین راه برای بهبود مهارت پرامپت نویسی، تمرین مداوم و هدفمند است. پرامپت‌های مختلف را با یک وظیفه ثابت امتحان کنید و نتایج را مقایسه کنید.