لمینت کتاب؛ کتاب‌هایتان را با چسب نواری نابود نکنید

لمینت کتاب چیست؟

لمینت کتاب فرآیندیست که در آن یک لایه نازک، شفاف و محافظ از جنس پلاستیک (در اغلب موارد پلی‌پروپیلن، پلی‌استر یا پلی‌اتیلن) از راه حرارت یا فشار بر روی جلد کتاب کشیده می‌شود. این لایه محافظ، جلد را در برابر عوامل مخرب محیطی تا حد زیادی ایزوله می‌کند.

لمینت فراتر از یک روکش ساده

برخلاف روش‌های قدیمی مانند جلد کردن با پلاستیک‌های چسبی که ممکن است پس از مدتی زرد شده و به جلد اصلی آسیب برسانند، لمینت به صورت یکپارچه و دائمی با جلد پیوند می‌خورد یا به عبارتی عجین می‌شود. این فرآیند نه تنها یک سپر دفاعی قدرتمند ایجاد کرده، بلکه با افزایش ضخامت و بهبود بافت جلد، حس بهتری را نیز منتقل می‌نماید.

اشتباه رایج در برابر راهکار هوشمند

ویژگی	استفاده از چسب نواری پهن (روش خانگی)	لمینت حرفه‌ای (مات/براق)
ماندگاری	کوتاه مدت (6 ماه تا 1 سال)	بلند مدت (بیش از 10 سال)
اثرات شیمیایی	زرد شدن، آزاد کردن اسید، آسیب به بافت جلد	خنثی، بدون واکنش شیمیایی، محافظت کامل
زیبایی ظاهری	نازیبا، ایجاد حباب، کدر شدن	کاملاً شفاف، یکدست، افزایش جلوه بصری
محافظت	ناقص، عدم مقاومت در برابر رطوبت عمیق	کامل، ضد آب، ضد لکه و ضد خش
ارزش کتاب	کاهش شدید ارزش (به خصوص در کتب نفیس)	حفظ و افزایش ارزش به دلیل سلامت فیزیکی
حس لامسه	چسبناک و ناخوشایند پس از مدتی	صاف، یکدست و حسی خوشایند (مخملی در نوع مات)

چگونه لمینت جان دوباره‌ای به خاطرات می‌بخشد؟

تصور کنید کتاب آشپزی مورد علاقه مادربزرگتان را پیدا کرده‌اید؛ کتابی پر از دستورهای بی‌نظیر که با لکه‌های روغن و رد انگشتان آغشته شده و جلد آن در آستانه فروپاشی است. این کتاب تنها یک مجموعه کاغذ نیست، بلکه دربردارنده‌ی خاطرات شماست. با یک لمینت حرفه‌ای (ترجیحا مات به منظور حفظ حس نوستالژیک)، می‌توان این اثر را از تخریب بیشتر نجات داد، آن را ضد آب نمود و برای نسل‌های بعدی نیز قابل استفاده نگه داشت که در حقیقت این قدرت واقعی لمینت است.

مهم‌ترین مزایای لمینت کتاب

چرا باید به لمینت کردن کتاب‌هایمان فکر کنیم؟ پاسخ این سواا در مزایای غیرقابل انکار آن نهفته است.

• افزایش چشمگیر استحکام و طول عمر: لمینت با اضافه کردن یک لایه کاملا مقاوم، جلد را در برابر پارگی، تا شدن و همچنین فرسودگی گوشه‌ها مقاوم می‌نماید.
• ارتقاء زیبایی بصری و جلوه حرفه‌ای: لمینت براق، رنگ‌ها را زنده‌تر و جذاب‌تر نشان می‌دهد و لمینت مات، به جلد عمق و وقار می‌بخشد.
• حفظ ارزش کتاب‌های نفیس و کلکسیونی: برای کتاب‌های با ارزش، نسخه‌های اولیه یا آثاری با امضای نویسنده، لمینت یک ضرورت جهت جلوگیری از پایین آمدن ارزش ناشی از فرسودگی فیزیکی است.

محافظت کامل در برابر رطوبت، لکه و پارگی: یک لیوان چای یا دستان کثیف دیگر تهدیدی برای جلد کتاب شما نخواهند بود؛ چرا که لایه لمینت کاملا ضد آب و قابل تمیز کردن است.

انواع لمینت کتاب؛ کدام یک برای شما مناسب است؟

در واقع، انتخاب نوع لمینت به کاربرد کتاب و سلیقه شما بستگی خواهد داشت. دو انتخاب اساسی پیش روی شماست: مات یا براق.

• لمینت براق (Glossy)

این نوع لمینت یک سطح بسیار صاف، صیقلی و بازتابنده نور ایجاد کرده که منجر به درخشش و زنده شدن رنگ‌ها می‌شود.

برجسته کردن رنگ‌ها، جلوه بصری بالا، ایده‌آل برای کتاب‌های کودکان، مجلات و کاتالوگ‌ها از جمله مزایای این نوع لمینت است. 

لمینت براق مستعد جذب اثر انگشت و خط و خش‌های ریز، بازتاب نور ممکن است خواندن عناوین را در محیط‌های پرنور دشوار کند.

• لمینت مات (Matte)

لمینت مات سطحی مخملی، غیربراق و بسیار شیک ایجاد می‌کند. این روکش حس لوکس بودن را القا نموده و از بازتاب نور جلوگیری می‌کند.

ظاهر حرفه‌ای و باوقار، عدم بازتاب نور، مقاومت بالا در برابر اثر انگشت و لکه از مزایای لمینت مات محسوب می‌شود.

احتمال دارد کمی از شدت و غلظت رنگ‌ها بکاهد که البته برای برخی طرح‌ها یک مزیت محسوب می‌شود.

ضخامت لمینت چقدر اهمیت دارد؟

یکی از مهم‌ترین جزئیاتی که در اغلب موارد به آن کم توجهی می‌شود، ضخامت فیلم لمینت است که با واحد میکرون (µm) سنجیده می‌شود.

• لمینت 75 تا 80 میکرون: گزینه‌ای استاندارد و اقتصادی برای کتاب‌های درسی و جزوات محسوب می‌شود و انعطاف‌پذیری خوبی دارد.
• لمینت 125 میکرون: انتخابی بسیار مستحکم‌تر و ایده‌آل برای جلدهای شومیز (نرم)، کتاب‌های کودک و منوی رستوران‌ها که نیاز به استحکام بسیار بالایی دارند.
• لمینت 250 میکرون: این ضخامت بالا، جلد را تقریبا به سختی یک کارت اعتباری در آورده و برای موارد خاص مول فلش‌کارت‌های آموزشی به کار می‌رود.

توصیه می‌شود برای اکثر کتاب‌های با ارزش، از لمینت 75 میکرون استفاده نمایید که تعادل کاملی بین محافظت، زیبایی و هزینه برقرار می‌نماید.

همچنین پیشنهاد می‌شود مقاله چاپ استنسیل چیست؟ راهنمای کامل از 0 تا 100 را نیز مطالعه نمایید.

مقایسه کاربردی لمینت مات یا براق

ویژگی‌ها	لمینت براق	لمینت مات
جلوه ظاهری	درخشان و پرانرژی	شیک و باوقار
بازتاب نور	زیاد	کم یا صفر
اثر انگشت	حساس	مقاوم
کاربرد مناسب	کتاب کودک، مجله، جلد رنگی	کتاب نفیس، رمان، کتب دانشگاهی

فرآیند لمینت و نگاهی به تکنولوژی سرد و گرم

انتخاب دیگر، بین روش اجرای لمینت است:

• لمینت گرم (Thermal Lamination)

در این روش، فیلم لمینت دارای یک لایه چسب حساس به حرارت است. کتاب و فیلم با هم از میان غلتک‌های داغ دستگاه لمینت عبور نموده و چسب فعال شده، لایه محافظ را به جلد می‌چسباند. این نوع از انواع مقاوم‌ لمینت است.

• لمینت سرد (Cold Lamination)

در لمینت سرد، از فیلمی با چسب حساس به فشار استفاده شده و نیازی به اعمال حرارت ندارد. این روش برای جلدهایی که با جوهرهای حساس به گرما چاپ شده‌اند یا جنس آن‌ها در برابر حرارت آسیب‌پذیر است، بسیار ایده‌آل می‌باشد.

نکته تخصصی از صحافان حرفه‌ای

پیش از انجام لمینت گرم کتاب‌هایی با جلد گلاسه تیره (مثلا مشکی یا سرمه‌ای)، لازم است از اپراتور بخواهید از فیلم لمینت باکیفیت (ترجیحا از نوع BOPP) استفاده مماید. فیلم‌های نامرغوب ممکن است پس از حرارت، چسبندگی کافی روی مرکب‌های تیره بوجود نیاورند و لبه‌های کار پس از مدتی بلند شوند.

هزینه لمینت کتاب و عوامل موثر بر آن

قیمت لمینت کتاب ثابت نبوده و به عوامل مختلفی بستگی دارد:

• نوع لمینت: لمینت‌های خاص مول مات یا طرح‌دار اغلب کمی گران‌تر از لمینت براق هستند.
• ابعاد کتاب: طبیعی است که هرچه ابعاد کتاب بزرگ‌تر باشد، هزینه لمینت نیز بالا می‌رود.
• تیراژ و تعداد: در سفارش‌های تیراژ بالا (مانند انتشارات)، هزینه هر واحد کاهش می‌یابد.

پرسش‌های متداول درباره لمینت کتاب 

1. آیا می‌توان هر نوع کتابی را لمینت کرد؟

تا حدودی بله. اما برای کتاب‌های قدیمی و شکننده که جلد آن‌ها در حال فروپاشی است، باید با احتیاط عمل نمود و حتما با یک متخصص ترمیم کتاب مشورت نمود.

2. آیا لمینت به جلد اصلی کتاب آسیب می‌زند؟

در صورتی که توسط یک متخصص و با دستگاه مناسب انجام شود، خیر. لمینت به صورت دائمی به جلد ‌چسبیده و هدف آن محافظت است، نه آسیب. تلاش برای جدا کردن آن پس از اجرا، قطعا به جلد آسیب خواهد زد.

3. تفاوت لمینت و سلفون کشی چیست؟

این دو اصطلاح اغلب به جای یکدیگر استفاده می‌شوند. سلفون‌کشی به طور معمول به همین فرآیند لمینت با لایه‌های نازک اشاره داشته و تفاوت عمده‌ای در ماهیت کار وجود ندارد. لمینت واژه‌ای جامع‌تر است که می‌تواند به روکش‌های ضخیم‌تر نیز اطلاق شود.

سخن پایانی

چسب نواری یک راه حل موقتی و مخرب محسوب می‌شود، نه یک محافظ. لمینت حرفه‌ای یک سرمایه‌گذاری کوچک جهت حفظ یک دارایی بزرگ فرهنگی و عاطفی خواهد بود. این فرآیند با افزایش طول عمر، حفظ زیبایی و بالا بردن استحکام، به کتاب‌های شما استحکامی را می‌بخشد که شایسته آن هستند. همچنین شارژ کارتریج 17aرا نیز ببینید.